اغلب اوقات پیش آمده که افراد از مشکل عدم‌تمرکز شکایت می‌کنند. شکایاتی از قبیل اینکه سعی می‌کنم تمرکز داشته باشم اما خیلی زود افکارم پراکنده می‌شود. وقتی مطالعه می‌کنم تمرکز کردن برایم سخت است. ذهن من همواره از فکری به فکری دیگر منحرف می‌شود. این جملات در میان افرادی که از مشکل عدم توجه و تمرکز رنج می‌برند، بسیار شایع است. نداشتن تمرکز جنبه‌های مختلف زندگی همچون تحصیل، کار و حتی امور روزانه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد
تمرکز چیست؟
تمرکز به معنی کنترل و حفظ توجه بر موضوعی خاص و نادیده گرفتن سایر محرک‌ها است. تمرکز نوعی توانمندی شناختی محسوب می‌شود که به ذهن اجازه می‌دهد تا بر یک موضوع، شیئ یا یک فکر متمرکز شود و در عین حال ذهن از سایر افکار، ایده‌ها و احساسات ناخواسته رها شود.
مشکلات ناشی از عدم تمرکز
اغلب اوقات پیش آمده که افراد از مشکل عدم توجه و تمرکز شکایت می‌کنند. شکایاتی از قبیل اینکه سعی می‌کنم تمرکز داشته باشم اما خیلی زود افکارم پراکنده می‌شود. وقتی مطالعه می‌کنم تمرکز کردن برایم سخت است. ذهن من همواره از فکری به فکری دیگر منحرف می‌شود. وقتی کاری را شروع می‌کنم نمی‌توانم آن را تمام کنم. این جملات در میان افرادی که از مشکل عدم‌تمرکز رنج می‌برند، بسیار شایع است. نداشتن تمرکز جنبه‌های مختلف زندگی همچون تحصیل، کار و حتی امور روزانه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد. در حالی که داشتن قدرت تمرکز به رها شدن ذهن از افکار ناخواسته، آرامش درونی، بهبود حافظه و افزایش راندمان کاری بسیار کمک می‌کند.
مقاله پیشنهادی «سوگ عاطفی چیست؟ و چگونه سپری آن را کنیم؟»
چرا نمی‌توانیم تمرکز داشته باشیم؟
دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند توجه و تمرکز افراد را مختل کند. بعضی از این عوامل موقتی بوده و با تغییر در سبک زندگی قابل اصلاح هستند و برخی دیگر ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد.
اضطراب و استرس
یکی از مهم‌ترین علل عدم‌تمرکز وجود اضطراب و استرس است. گرچه به دلیل پیچیدگی‌های زندگی امروزی وجود اضطراب تا حدی اجتناب ناپذیر است و حتی شاید کمی هم لازم باشد. اما اگر مقدار اضطراب و استرسی که فرد تجربه می‌کند بیش از حد باشد؛ قدرت تمرکز فرد را با مشکل مواجه کرده و شخص نمی‌تواند تمرکز خود را حفظ کند. این افراد در حین انجام کار بسیار آشفته هستند، شروع کارها برایشان سخت خواهد بود یا حتی نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند.
افسردگی
یکی از اختلالاتی که تمرکز افراد را به طور جدی تحت تاثیر قرار می‌دهد، اختلال افسردگی است. افراد افسرده معمولا از این موضوع شکایت دارند که حافظه ضعیفی دارند و یا به دلیل خستگی تمرکز کافی برای انجام کارهای خود را ندارند. این افراد معمولا بیان می‌کنند که ذهنشان به یکباره خالی می‌شود و یا توانایی ادامه کار را ندارند.
بیش فعالی
یکی از مهم‌ترین اختلال‌هایی که باعث مختل شدن توجه و تمرکز می‌شود بیش فعالی است. این اختلال از دوران کودکی در افراد شکل می‌گیرد و بعدها در بزرگسالی به شکل‌های مختلف می‌تواند خود را نشان دهد. بعضی از انواع بیش فعالی با نقص توجه همراه هستند و فرد حتی در بزرگسالی نیز از عدم‌تمرکز رنج می‌برد.
عوامل موقعیتی
برخی از عوامل موقعیتی همچون خستگی، عدم‌برنامه‌زیری مناسب و … منجر به افت عملکرد و عدم‌تمرکز در افراد می‌شود. این عوامل معمولا فردی بوده و از شخصی به شخص دیگر متفاوت هستند.
تکنیک‌هایی برای افزایش تمرکز
دلیل عدم‌تمرکز هرچه که باشد، خوشبختانه تکنیک‌های موثری برای افزایش آن وجود دارد. با ما همراه باشید تا با این تکنیک‌ها آشنا شوید.
تکنیک اول: عوامل مزاحم را شناسایی کنید
هر فردی تحت شرایط خاصی عملکرد بهتری دارد. بنابراین برای افزایش تمرکز باید شرایط خاص خود را شناسایی کنید و تا حد امکان سعی کنید این شرایط را برای خود مهیا کنید. زمان‌هایی که عملکرد مناسبی داشتید و از قدرت تمرکز خود راضی بودید را به یاد آورید. ببینید این شرایط با شرایط فعلی شما چه قدر شباهت دارد؟ این تکنیک به شما کمک می‌کند تا بتوانید به دلایل عدم‌تمرکز خود پی ببرید. شرایط محیط خود از لحاظ سر و صدا، نور و … را بررسی کنید. ممکن است این عوامل به ظاهر بی اهمیت در تمرکز شما تاثیرگذار باشند.
تکنیک دوم: قدرت تمرکز خود را به تدریج افزایش دهید
تمرکز نوعی توانایی شناختی است. هر توانایی با تمرین بهبود پیدا کرده و افزایش می‌یابد. اگر توانایی تمرکز‌کردن را همانند یک عضله در نظر بگیرید، این عضله با تمرین تدریجی نیرومند می‌شود. بنابراین یک تکنیک موثر برای افزایش تمرکز این است که با انجام یک سری بازی‌های خاص توانایی تمرکز خود را افزایش دهید. درست مانند یک ورزشکار که هر روز تمرینات خاصی را انجام می‌دهد. امروزه برنامه‌های متعددی وجود دارد که به راحتی در موبایل قابل نصب بوده و با انجام بازی‌های خاص شناختی توانایی تمرکز شما به طور چشم‌گیری افزایش یافته و بهبود می‌یابد.
تکنیک سوم: انجام ذهن آگاهی
تکنیک ذهن‌آگاهی فواید بسیار زیادی دارد. ذهن‌آگاهی نوعی تمرین روانشناختی است که به افراد کمک می‌کند تا بودن در لحظه حال را تجربه کنند. از این طریق هم استرس افراد کاهش می‌یابد و هم یاد می‌گیرند که در لحظه زندگی کنند. برای انجام این تکنیک کافی است متعهد شوید که هر روز به مدت 10 الی 15 دقیقه از وقت خود را به انجام ذهن‌آگاهی اختصاص می‌دهید. در طول این مدت سعی کنید تمام حواس پنچ‌گانه خود را به کار بگیرید. مثلا اگر در حال صرف غذا هستید به طعم غذا توجه کنید. قبل از اینکه غذا خوردن را شروع کنید بوی غذا را حس کنید. به صدای خرد شدن و جویده شدن ذرات غذا گوش دهید. سعی کنید همه حواس پنج‌گانه خود را به کار گیرید. این کار را می‌توانید برای سایر امور زندگی نیز به کار برید. مثل وقتی که در حال ظرف شستن هستید با برای رفع خستگی، دوش می‌گیرید.
تکنیک چهارم: استفاده از مشاوره آنلاین
همان طور که گفته شد بعضی از عوامل عدم‌تمرکز ناشی از اختلالات روانشناختی همچون اضطراب، افسردگی و … است. چنانچه علائمی از این اختلالات را در خود مشاهده می‌کنید و یا انجام تکنیک‌های فوق به شما کمکی نکرد، پیشنهاد می‌شود از مشاوران متخصص کمک بگیرید.
