با توجه به نیاز روز افزون خانواده‌ها به استفاده از مهد کودک، این روزها در مراکز مشاوره شاهد حضور والدینی هستیم که در مورد ویژگی‌های یک مهد کودک خوب سوال می‌پرسند. این نگرانی کاملاً طبیعی است؛ چون از نظر علمی سنی که کودکان به مهد سپرده می‌شوند، حساس‌ترین سن برای تضمین سلامت روان محسوب می‌شود. چرا که در 5 سال اول زندگی است که پایه‌های اصلی شخصیت شکل می گیرد. از این رو اطلاع از اینکه چه مهد کودکی می‌تواند مناسب فرزندتان باشد، امری ضروری است. در این مقاله بر آن شدیم به برخی از ویژگی‌های یک مهد کودک خوب که باید به آن توجه شود، اشاره کنیم. این امر می‌تواند والدین را در انتخاب مهدکودک تا حدود زیادی راهنمایی کرده و نگرانی آنها را کاهش دهد.
به طور کلی، نمی‌توان گفت یک مهد خوب و مناسب چه ویژگی دارد. اما توجه به برخی از ویژگی‌ها برای تضمین سلامت روان فرزندان می‌تواند ضروری باشد. بر این اساس، فارغ از اینکه مهد کودک از نظر ساختاری و فیزیکی شامل چه امکاناتی است، باید از نظر ارتباط میان مربیان و کودک شرایط زیر را داشته باشد:
1. داشتن مدیریت مجرب و در صورت امکان متخصص
امروزه تعلیم و تربیت کودکان پیش از دبستان یک حرفه تخصصی محسوب می‌شود. از این رو، فردی که در مقام مدیریت یک مهد کودک است حتماً باید دارای تخصص در این زمینه بوده یا اینکه یک سابقه قابل قبول در این حوزه داشته باشد. مدیر مهد کودک در واقع فردی است که کلیه روندها و برنامه‌های مراقبتی و آموزشی را تدوین کرده و مسئول نظارت بر تک تک مربیان است.
2. وجود مربیان کارآمد و همدل
شاید در نگاه اول مربی مهد کودک شدن یک کار ساده به نظر برسد. اما باید خاطر نشان کرد این شغل حساسیت زیادی داشته و علاوه بر دانش و تجربه به یک شخصیت سازگار و همدلی‌کننده نیاز دارد. برخی از افرادی که به عنوان مربی مهد کودک مشغول کار می‌شوند ممکن است از نظر شخصیتی مناسب چنین کاری نباشند. بهتر است والدین در زمان انتخاب مهد با مربی کودک خود نیز صحبت کرده و وی را از نظر مهارت همدلی، آرامش و قابل اعتماد بودن بررسی کنند. شاید در یک جلسه نتوان ارزیابی دقیق از فردی انجام داد، اما برداشت اولیه ای که ما از فردی داریم، تا حدی می‌تواند گویای برخی واقعیت‌های شخصیت او باشد.
3. تاکید بر پرورش به جای آموزش
باید خاطر نشان کرد که مهد کودک در درجه اول مکانی برای نگهداری و مراقبت از کودک است نه محل آموزش وی. اگرچه آموزش در این زمان می‌تواند بر رشد شناختی کودک موثر باشد، اما توجه به رشد عاطفی، هیجانی و جسمانی کودک در این سنین بسیار حیاتی‌تر از آموزش است. امروزه مهدهایی را میبینیم که درگیر مسائل آموزشی شده و عمده تبلیغات‌شان نیز حول این محور می‌چرخد. در چنین مهدهایی پرورش یک مساله حاشیه‌ای محسوب شده و آموزش در آنها اولویت پیدا کرده است.
آموزش نیاز به آمادگی‌های شناختی دارد و کودکان هنوز در این سنین به پختگی لازم از شناختی نرسیده‌اند. از این رو، اگر در این سنین بر یادگیری بیش از حد تاکید شود، ممکن است توانایی یا ناتوانی کودک در فراگیری آسیب جدی به اعتماد به نفس آینده او وارد کند. نا گفته نماند، کلاس پیش از دبستان که در اکثر مهد کودک ها نیز وجود دارد متفاوت بوده و از این امر مستثنی است. در سن پیش از دبستان آموزش مهارت‌های شناختی نیز اولویت پیدا می‌کند و کودک باید بتواند مناسب سن خود آموزش‌هایی را دریافت کند.
مقاله پیشنهادی «چگونه آرامش خود را به دست بیاوریم؟ راه‌کارهای رسیدن به آرامش»
4. پاسخگویی مناسب به جای توجیه
یکی از شکایت‌های تکراری والدین از مهد کودک، عدم پاسخگویی مناسب مسئولان مهد در زمان‌هایی است که نگرانی‌هایی برای والدین پیش می‌آید. در چنین مواقعی مسئولین و مربیان مهد ممکن است درصدد توجیه مساله برآمده و چنین وانمود کنند که نگرانی والدین مهم نیست. معمولاً یک مهد پاسخگو، تلاش می‌کند به نگرانی و دل مشغولی والدین گوش فرا داده و به بررسی مشکل پیش آمده، بپردازد. این امر می‌تواند موجب افزایش اعتماد والدین به مهد کودک شده و نگرانی‌های آنها را کاهش دهد.
5. تقسیم‌بندی مناسب کلاس‌ها بر اساس سن کودک
کودکان در مراحل مختلف رشد، توانمندی‌ها، نیازها و رفتارهای گوناگونی دارند. اگر کودکان در مهد طوری توزیع شوند که با همسالان خود در یک کلاس باشند؛ تعامل، یادگیری و اکتشاف برایشان امری خوشایند بوده و کمتر احساس ناتوانی می‌کنند. اما اگر کودکانی با رشد و تکامل مختلف در یک کلاس باشند، چنین فضایی ممکن است فشار روانی برای کودکان کوچکتر ایجاد کند. پس بهتر است در یک کلاس کودکانی حضور داشته باشند که از نظر سنی شباهت زیادی با یکدیگر دارند. این موضوع به رشد خودکارآمدی و اعتماد به نفس کودک کمک شایانی می‌کند.
در این مقاله تلاش شد تا به برخی از ویژگی‌های یک مهد کودک خوب پرداخته شود. نکات مطرح شده عمدتاً حول نحوه ارتباط مربیان با کودک و والدین بود. ارتباط بین فردی یک ویژگی مهم شخصیتی محسوب می‌شود. به جرات می‌توان گفت فردی که ارتباط مناسبی با دیگران دارد و موجب آزار و اذیت دیگران نمی‌شود، از نظر شخصیتی فرد سالمی است. مراقبت شدن توسط یک شخصیت سالم می‌تواند تضمین کننده سلامت روان کودکان در آینده باشد. لذا، توجه به این ویژگی حین انتخاب مهد کودک بسیار حائز اهمیت است.
