کودکان نیز همانند بزرگسالان در طول دوران رشد خود، ممکن است با مشکلات روانشناختی رو به رو شوند. یکی از این مشکلات، ترس و اضطراب از مدرسه است. ترس و اضطراب از مدرسه، مشکل شایعی است که در بسیاری از موارد خانواده ها را نگران می‌کند. اگر چه این نگرانی بیجا نیست، ولی خوشبختانه راهکارهای متعددی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می توان به ترس و اضطراب کودکان از مدرسه پایان داد. برای کمک به کودکانی که دچار ترس از مدرسه هستند ابتدا باید ماهیت این مشکل را به خوبی شناخت و از سایر اختلالات مربوط به دوران کودکی افتراق داد.
علائم ترس و اضطراب از مدرسه
مشکلات جسمانی ناشی از اضطراب از مدرسه
ترس از مدرسه، ترس به خصوصی در کودکان است که به صورت خودداری از رفتن به هر گونه محیطی که کودک قرار است در آن جا با همسالان خود مدتی در کلاس بماند، دیده می شود. این کودکان ممکن است به طرق مختلف از رفتن به مدرسه امتناع کنند. مثلا دائما دچار مشکلات گوارشی مانند دل‌درد شده یا این که سر درد دارند. البته باید به این نکته توجه داشت که در این مواقع کودکان تظاهر به بیماری نمی‌کنند و ممکن است واقعا از دل درد یا سر درد رنج ببرند، اما این مشکلات منشا جسمانی ندارد و ناشی از اضطراب کودک است.
مشکلات رفتاری ناشی از اضطراب از مدرسه
یکی از علائم ترس و اضطراب از مدرسه می‌تواند مشکلات رفتاری باشد. مثلا ممکن است به دلیل اضطراب ناشی از حضور در مدرسه، کودک دچار شب ادراری شود. به شدت گریه کند یا قشقرق راه بیندازد. بعضی از کودکان به دلیل اضطرابی که تجربه می کنند، نمی‌توانند عملکرد مطلوبی در مدرسه داشته باشند و دچار افت تحصیلی می‌شوند یا این که از ابتدا در یادگیری و فهم مطالب درسی با مشکل رو به رو می‌شوند. یکی دیگر از علائم ترس و اضطراب از مدرسه، کابوس‌های شبانه مکرر است. به خصوص اگر این موضوع با ورود کودک به مدرسه همزمان شده باشد، می‌تواند نشانه‌ای از ترس و اضطراب در مدرسه باشد.
تفاوت ترس و اضطراب در مدرسه با اختلال اضطراب جدایی
یکی از نکات مهم در تشخیص اضطراب مدرسه تمایز آن از اضطراب جدایی است. تفاوت ترس از مدرسه و اختلال اضطراب جدایی این است که در اضطراب جدایی، کودک از انواع موقعیت‌هایی که ممکن است موجب جدایی او از فرد یا افراد محبوب او شوند (نظیر والدین و یا مراقبان) اجتناب می‌کنند. اما کودکی که ترس از مدرسه دارد، فقط از رفتن به مدرسه وحشت دارد. کودکان مبتلا به اضطراب جدایی در کنار شخص مورد علاقه خود، یا در خانه در حضور او می‌مانند. ولی کودکی که مبتلا به ترس از مدرسه است، فقط در مدرسه دچار نگرانی و اضطراب می‌شود و در سایر موقعیت‌ها مشکلی ندارد.
دلایل ترس و اضطراب کودکان در مدرسه
تجربیات منفی
دلایل متعددی می‌تواند به ترس و اضطراب کودکان در مدرسه منجر شود. ممکن است کودک در سال‌های ابتدایی خاطره ناخوشایندی از مدرسه داشته باشد و این موضوع تعمیم پیدا کند و در سال‌های بعد دچار ترس و اضطراب شود. اگر کودک در اولین سال ورود به مدرسه دچار اضطراب شده است و اولین تجربه جدایی از والدین را تجربه می‌کند، این ترس و اضطراب تا حدی طبیعی است، اما اگر این اضطراب به مدت طولانی ادامه پیدا کرد به طور جدی باید پیگیری شود و حتی ممکن است کودک شما دچار اضطراب جدایی باشد.
فقدان مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی
یکی دیگر از دلایل اضطراب و ترس در مدرسه می‌تواند ناشی از فقدان مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی مناسب باشد. اگر کودکان مهارت‌های برقراری ارتباط، دوست‌یابی و کنترل هیجانات را نداشته باشند، نمی‌توانند با سایر همسالان خود ارتباط برقرار کنند و در نتیجه مدرسه تبدیل به یک مکان ناخوشایند برایشان می‌شود.
مقاله پیشنهادی «۱۰ تکنیک فوق العاده راحت و موثر برای کنترل خشم»
راهکارهای مشاور برای از بین بردن ترس و اضطراب
شناخت دقیق ماهیت اضطراب
اولین گام برای کمک به کودکی که دچار ترس و اضطراب شده است، تشخیص دقیق اضطراب است. کودکان بر خلاف بزرگسالان به خوبی نمی‌توانند راجع به مشکلات و احساسات خود صحبت کنند و خیلی از مسائل خود را در قالب مشکلات رفتاری و یا مشکلات جسمانی نشان می‌دهند. مشاوره آنلاین به شما کمک می‌کند که ماهیت دقیق این مشکل را بشناسید. و از همه مهم‌تر این که بتوانید آن را از اضطراب جدایی تمایز دهید.
تشخیص دقیق شروع مشکل، اتفاقاتی که با آن همزمان شده است و سایر تغییرات در سبک زندگی کودک بسیار مهم است و در روند درمان بسیار تاثیر گذار خواهد بود. بعد از این که به کمک مشاوره آنلاین ماهیت دقیق اضطراب کودک خود را شناختید، می‌توانید از سایر راهکارها نیز به کمک روانشناسان مشاورلاین برای درمان اضطراب از مدرسه در کودکتان کمک بگیرید.
مشورت با مسئولین مدرسه
صحبت‌کردن با مدیر، مشاور و معلم کودک، این امکان را به شما می‌دهد که با فضای مدرسه فرزند خود آشنا شوید و بتوانید دلایل اضطراب را در کودک خود شناسایی کنید. همچنین می‌توانید از توصیه‌ها و کمک‌های مسئولین مدرسه برای مدیریت اضطراب کودک خود استفاده کنید. سعی کنید در تمام دوران مدرسه برای شناسایی موقعیت‌های اضطراب‌زا در تماس با مسئولین مدرسه بمانید.
یادگیری مهارت تنظیم هیجان
هر کودکی ممکن است ترس و اضطراب را در مدرسه تجربه کند. به همین دلیل لازم است در خصوص شناخت هیجان‌ها و تکنیک‌های تنظیم آن به کودک آموزش دهیم. لازم است کودک با ماهیت اضطراب و علائم جسمانی و شناختی آن آشنا شود. بعد از توضیح این موارد می‌توانیم برگه‌ای در اختیارش قرار دهیم که در آن بدن یک انسان ترسیم شده است و از او بخواهیم هر وقت دچار اضطراب شد علائم جسمانی خود را در این برگه بر روی بدن انسان علامت بزند. مثلا مشخص کند که دچار سر درد شده است یا دل درد گرفته است. شناخت این علائم می‌تواند شروعی برای کنترل هیجان اضطراب باشد.
همچنین می‌توان از سایر تکنیک‌ها همچون تنفس عمیق و آرام سازی عضلانی نیز استفاده کرد. برای یادگیری مهارت‌های تنظیم هیجان در کودکان می‌توانید از مشاوران آنلاین مشاورلاین کمک بگیرید. با یادگیری مهارت‌های تنظیم هیجان در کودکان می‌توانید میزان هیجان‌های منفی مانند اضطراب، خشم، غمگینی، تحریک‌پذیری و …. را درکودکان خود کاهش دهید.
آموزش مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی
همان‌طور که گفته شد ضعف در مهارت‌های اجتماعی یکی از دلایل بروز اضطراب مدرسه در کودکان است. برای آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک و نحوه تعامل با همسالان می‌توانید از منابع متعددی کمک بگیرید. علاوه بر کتاب‌ها و سایت‌های آموزشی می‌توانید خودتان تبدیل به یک الگو شوید. مثلا بازی دو نفره انجام بدهید و شما نقش کودکی را بازی کنید که می‌خواهد در مدرسه دوست پیدا کند. در این صورت به طور عملی به کودک مهارت‌های دوست‌یابی را معرفی کرده‌اید.
مهارت‌های تحصیلی نیز در کنترل اضطراب کودک نقش بسیار مهمی دارند. کودک باید نحوه صحیح مطالعه، مدیریت زمان و برنامه‌ریزی را بیاموزد تا بتواند در مدرسه عملکرد مناسبی داشته باشد. برای آموزش مهارت‌های تحصیلی نیز می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین کمک بگیرید.
