روابط آشفته و ناپایدار، وابستگی شدید در اوایل آشنایی، پریدن از رابطهای به رابطهی دیگر، همگی نشانههایی از احتمال وجود تلهی ذهنی رهاشدگی هستند. تلهی ذهنی رهاشدگی یک طرحواره و الگوی فکری است که در اوایل کودکی در فرد شکل میگیرد و فرد عمیقا باور دارد که قرار است تنها بماند و اطرافیانش او را به نحوی تنها خواهند گذاشت. چنین افرادی مدام دربارهی تنها شدن و تا ابد تنها ماندن درگیری ذهنی دارند و همین موضوع باعث میشود که نتوانند دوری و فاصلهی عزیزانشان را حتی برای مدت کوتاهی تحمل کنند. در صورتی که یکی از اطرافیانشان به سفر برود، برای مدتی مریض و در بیمارستان باشد و به هر نحوی از آنها دور شود، اضطراب و استرس شدیدی را تجربه میکنند و این فاصله برایشان غیر قابل تحمل است. در این مقاله به توضیح این تلهی ذهنی، علایم، علل و راههای درمان آن میپردازیم.
تلهی رهاشدگی چیست؟
تلهی ذهنی رهاشدگی یک طرحواره و الگوی فکری است که فرد در آن احساس میکند، قرار است افرادی که دوست دارد را از دست بدهد. چنین افرادی عمیقا باور دارند که کسی را که دوست دارند، به نحوی از دست میدهند؛ ممکن است این از دست دادن به شکل مرگ فرد مورد علاقه یا رفتن او باشد. افرادی که تلهی رهاشدگی دارند، همواره با این ترس و احساس زندگی میکنند که قرار است از نظر عاطفی تنها بمانند و عزیزانشان آنها را به نحوی ترک میکنند.
ویژگیهای افرادی که تلهی ذهنی رهاشدگی را دارند
- مدام نگرانی و درگیری ذهنی در رابطه با از دست دادن عزیزانشان را دارند.
- به دیگران میچسبند تا مبادا آنها را از دست ندهند.
- نسبت به دیگران احساس نیاز افراطی میکنند.
- همیشه این فکر را دارند که در نهایت قرار است تنها بمانند.
- در زندگی آنها، روابط کوتاه مدت و ناپایدار زیادی دیده میشود.
- همواره احساس میکنند در نهایت روابط آنها به پایان میرسد.
- به دلیل ترس شدید از دست دادن فرد مورد علاقه، حتی در صورت داشتن روابط سالم و پایدار، از برقراری رابطهی صمیمی و نزدیک اجتناب میکنند.
- در صورتی که شریک زندگی یا دوستشان برای مدتی آنها را ترک کند یا فاصله بگیرد، به شدت دچار ترس و اضطراب میشوند.
- نسبت به شریک زندگیشان شکاک و بدبین هستند و مدام او را کنترل میکنند.
علل شکلگیری تلهی رهاشدگی
تلهی رهاشدگی، معمولا با تجربهی فقدان و یا از دست دادن در دوران کودکی گره خورده است. فردی که در سالهای آغازین زندگی خود، حضور مداوم والدین و ثبات عاطفی را تجربه نمیکند، به احتمال بیشتری تلهی رهاشدگی را در بزرگسالی خواهد داشت. اگر هر یک از والدین و به ویژه مادر، به دلایل مختلفی از جمله مرگ، بیماری و یا طلاق، مدت طولانی حضور نداشته باشد، احساس عدم امنیت در کودک شکل خواهد گرفت. در ادامه به برخی علل و شرایط محیطی اشاره میکنیم که زمینهساز شکلگیری تلهی رهاشدگی هستند:
- در سالهای اولیهی زندگی فرد، یکی از والدین او فوت کند یا او را ترک کنند.
- پرورش یافتن در پرورشگاهها و مراکز نگهداری از کودکان
- طلاق والدین در سالهای اولیهی زندگی فرد و یا دعوا و مشاجرهی دایمی والدین و پر تنش بودن محیط خانه
- داشتن مادر یا مراقبی که خلق بی ثباتی دارد و یا به یک اختلال روانی جدی مبتلاست.
موارد گفته شده، به همراه داشتن زمینهی زیستی یا ژنتیکی، میتواند احتمال دچار شدن به تلهی رهاشدگی را افزایش دهد.
مقاله پیشنهادی «تله ذهنی اطاعت | همهچیز درباره طرحواره اطاعت و درمان آن»
عوارض داشتن تلهی رهاشدگی
برای افرادی که دچار تلهی رهاشدگی هستند، بزرگترین مسأله، ترس از دست دادن کسی است که دوستش دارند. این ترس از دست دادن و تنها ماندن، باعث میشود برای حفظ روابطشان رفتارهای مختلفی از خود نشان دهند. شکاک و حساس شدن نسبت به شریک زندگیشان، چسبیدن مداوم و افراطی به اطرافیان، ناراحتی و نگرانی بیش از اندازه در صورت دوری و فاصله از آدمهای مهم زندگیشان، همگی از جملهی این رفتارها هستند. گاهی نیز، برای اجتناب از این حس تنها ماندن، ترجیح میدهند وارد روابط صمیمی و نزدیک نشوند و در صورتی که وارد رابطهای شوند که در آن احتمال صمیمیت و نزدیکی وجود دارد، خودشان رابطه را ترک میکنند. افرادی که به تلهی رهاشدگی دچار هستند، بسیار احتمال دارد به اختلالات اضطرابی و افسردگی نیز دچار شوند.
درمان
به دست آوردن بینش و نگرش صحیح، کلیدیترین اقدام در رهایی از این تلهی ذهنی است. شناختن اتفاقاتی که در کودکی برای ما افتاده، روابطی که در گذشته و یا حال حاضر داریم، احساسات ما نسبت به تنهایی و رابطه با افرادی که دوستشان داریم، همگی از جمله مواردی هستند که با پرداختن به آنها میتوانیم متوجه شویم آیا دچار تلهی رهاشدگی هستیم یا خیر. از آنجایی که تلهی رهاشدگی، بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی و اتفاقات و تجربیات ناخوشایند به وجود میآید، رواندرمانی بهترین انتخاب درمانی است. در جلسات درمانی، به فرد کمک میشود باورهای غلط خود را نسبت به تنها ماندن و از دست دادن افراد مورد علاقهاش بشناسد و باورهای جدیدی جایگزین آنها کند و به دنبال این جایگزینی، رفتارهای فرد نیز باید تغییر و اصلاح شوند. بنابراین رواندرمانی با اصلاح رفتار و باورها به کاهش آسیبهای روانی خواهد انجامید.
نتیجهگیری
ترس از دست دادن و نگرانی مداوم از رها شدن، در خصوص افرادی که دوستشان داریم، انرژی زیادی از ما میگیرد و مانع ارتباط سالم ما با اطرافیانمان است. این فکر که ممکن است به زودی فرد مورد علاقهمان را از دست بدهیم و یا برای همیشه تنها بمانیم، باعث میشود نتوانیم ارتباط سالم و صمیمی برقرار کنیم. تلهی ذهنی رهاشدگی باعث میشود نتوانیم تنهایی را تحمل کنیم و در صورت تنها شدن حتی به شکل موقت، اضطراب و ناراحتی زیادی تجربه میکنیم و رفتارهای آسیبرسانی برای خود و یا دیگران داشته باشیم.
تلهی ذهنی رهاشدگی، امکان داشتن رابطهی سالم و پایدار را از فرد میگیرد. فردی که به تلهی ذهنی رهاشدگی مبتلاست، مکررا در روابط ناسالم و آسیبزا گرفتار میشود و حتی در صورتی که رابطهی سالم و صمیمی را تجربه کند، به دلیل عدم احساس امنیت و اطمینان از اینکه طرف مقابل او را ترک نخواهد کرد، خودش رابطه را ترک میکند. اقدام برای درمان و مراجعه به متخصص، این امکان را برای فرد به وجود میآورد که بتواند ترسها و باورهای نادرست خود را بشناسد و احساس امنیت و اطمینان خاطری که در کودکی تجربه نکرده، در جلسات درمان تجربه کند و بتواند روابط سالمتری نیز در زندگی برقرار کند.
رزرو تلفنی وقت مشاوره : 09107601980