زندگی در دنیایی که در آن نمی‌توان به کسی اعتماد کرد، خطر آسیب و سوء استفاده در همه جا احساس می‌شود، همه به نحوی قصد آسیب و ضربه زدن به ما را دارند و برای محافظت از خود مدام باید مراقب باشیم، سخت و طاقت فرساست. چنین دنیایی هرچند عجیب و خطرناک، ولی دنیایی است که برخی افراد در آن زندگی می‌کنند. تله‌ی ذهنی بی اعتمادی، چنین دنیایی در ذهن فرد ایجاد می‌کند. تله‌ی ذهنی بی‌اعتمادی، یکی از انواع تله‌های ذهنی است که باعث می‌شود فرد احساس کند همه قصد آسیب به او را دارند؛ افراد در روابطشان با او صادق نیستند و در نهایت قرار است از او سوء استفاده کنند. زندگی با چنین تله‌ی ذهنی، امکان فعالیت و حضور مفید و مؤثر در جامعه را برای فرد سخت می‌کند. در این مقاله به توضیح این تله‌ی بی‌اعتمادی ، علایم و نشانه‌ها، علل شکل‌گیری آن و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
تله‌ی بی‌اعتمادی چیست؟
تله‌ی بی‌اعتمادی، یک طرحواره و الگوی فکری پایدار است که در آن فرد دائما احساس می‌کند که دیگران قصد ضربه زدن و آسیب زدن به او را دارند. این افراد نمی‌توانند به کسی اعتماد کنند و این باور را دارند که در تمامی روابط، دیگران قصد ضربه زدن به او را دارند و مدام احساس ناامنی می‌کنند. افرادی که این تله‌ی ذهنی را دارند، نسبت به دیگران شکاک و بدگمان هستند و مطمئن هستند که دیگران نهایتا به او آسیب خواهند زد.
ویژگی‌های تله‌ی بی‌اعتمادی
افرادی که تله‌ی ذهنی بی‌اعتمادی را دارند:
- همواره این احساس را دارند که دیگران قصد آسیب زدن یا سوء استفاده از آنها را دارند.
- همواره سعی می‌کنند از خودشان در برابر آسیب دیگران محافظت کنند و حالت تدافعی داشته باشند.
- قبل از اینکه دیگران بتوانند به آنها آسیب بزنند، سعی می‌کنند دستشان را بخوانند.
- از روابط نزدیک می‌ترسند.
- آدم‌ها را غیر قابل اعتماد می‌بینند.
- از نظر آنها دنیا جای خطرناکی است.
- گاهی سعی می‌کنند قبل از اینکه دیگران برای آنها دسیسه کنند، خودشان به دیگران آسیب بزنند یا سوء استفاده کنند و به این شکل از خودشان دفاع می‌کنند.
- مدام از این موضوع شکایت دارند که دیگران از آنها سوء استفاده می‌کنند.
- مدام درگیری ذهنی و خیال‌پردازی در خصوص آسیب دیدن و سوء استفاده شدن دارند.
مقاله پیشنهادی «تله‌ی رهاشدگی چیست؟ دلایل، نشانه‌ها و درمان تله رهاشدگی»
علل شکل‌گیری تله‌ی بی‌اعتمادی
تله‌ی ذهنی بی‌اعتمادی، معمولا به دنبال سوء‌استفاده و یا آسیب جدی در سال‌های اولیه‌ی کودکی شکل می‌گیرد. هر نوع سوء استفاده و یا آسیب به شکل جسمی، عاطفی، جنسی و یا تعرض که تجاوز به مرزهای وجودی فرد تلقی می‌شود و احساس ناامنی پایدار در فرد ایجاد می‌کند، میتواند شکل‌دهنده این تله‌ی ذهنی باشد. در صورتی که این آسیب یا سوء استفاده از سمت مراقبان، نزدیکان و به ویژه والدین فرد باشد، اثرات مخرب بیشتری دارد. زیرا انتظار می‌رود این افراد بتوانند برای کودک، محیط ایمنی فراهم کنند. از جمله عواملی که باعث شکل‌گیری این تله‌ی ذهنی در فرد می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از اعضای خانواده، فرد را در کودکی مورد سوء استفاده‌ی جسمی قرار داده است.
- یکی از اعضای خانواده، فرد را در کودکی، مورد سوء استفاده‌ی جنسی قرار داده و یا مکررا او را مورد آزار قرار داده است.
- یکی از اعضای خانواده، مکررا فرد را مورد تمسخر و تحقیر قرار داده است.
- محیط خانه و اعضای خانواده به نحوی غیر قابل اعتماد هستند؛ افراد دروغ گو هستند، به وعده‌هایشان عمل نمی‌کنند و … .
- در کودکی مجبور به کارهایی شده‌اند که دوست نداشته‌اند.
عوارض داشتن تله‌ی ذهنی بی‌اعتمادی
افرادی که تله‌ی بی‌اعتمادی دارند، همواره در ترس و شک به سر می‌برند و در دنیای ناامنی زندگی می‌کنند. این ترس و بی‌اعتمادی باعث می‌شود که نتوانند روابط مؤثری با دیگران برقرار کنند. این افراد یا از دیگران کناره می‌گیرند و یا سعی می‌کنند با آسیب زدن و سوء استفاده از دیگران، از خود محافظت کنند. احتمال اینکه درگیر روابط با افراد سوء استفاده‌گر شوند، بیشتر است. این افراد حتی در صورتی که بتوانند با آدم‌های قابل اعتمادی ارتباط برقرار کنند، به دلیل احساس ترس دایم و نگرانی از آسیب دیدن، کوچکترین رفتارهای طرف مقابل را نشانه‌ای از تهدید و خطر می‌بینند و واکنش افراطی نشان می‌دهند و در نهایت نمی‌توانند رابطه‌ی سالم و اثربخش با دیگران داشته باشند.
درمان
راه حل و درمان اساسی برای این افراد دچار تله‌ی بی‌اعتمادی، رواندرمانی و مشاوره است. این افراد طی روابط ناایمن و محیط غیر قابل اعتماد، دچار احساس بی اعتمادی پایداری شده‌اند. محیط درمان و جلسات رواندرمانی، محیط امنی را برای فرد فراهم می‌کند که در آن بتوانند احساس امنیت کنند و نسبت به آسیب‌هایی که در گذشته به او وارد شده آگاه‌تر شود و احساس خود را نسبت به این آسیب‌ها بروز دهند. ارتباط درمانی که بیمار با درمانگر برقرار می‌کند، بسیار تعیین کننده است. از آنجایی که فرد آسیب دیده است و نسبت به دیگران بی اعتماد است، کار درمانگر برای برقراری ارتباط و ایجاد اعتماد و امنیت دشوارتر است. حس امنیت و اعتمادی که در جلسات درمانی بین مراجع و درمانگر برقرار می‌شود، میتواند شروع ایجاد سایر روابط ایمن و سالم برای مراجع در خارج از جلسات درمانی باشد. علاوه بر این اصلاح رفتارهای آسیب‌رسان و افکار ناکارآمد در این مورد بسیار حایز اهمیت است. مراجع با برقراری ارتباط ایمن با درمانگر کم کم به این باور می‌رسد که تمامی روابط آسیب‌زا نیستند و افراد دیگر به دنبال سوء استفاده از فرد نیستند و حس اعتماد و امنیت را تجربه می‌کند.
نتیجه‌گیری
تله‌های فکری، تمامی جنبه‌های زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند و مانع از حضور و فعالیت مفید ما در جامعه می‌شوند. تله‌ی ذهنی بی اعتمادی، با ایجاد احساس ترس و بدگمانی دایم، امکان داشتن روابط سالم و عادی را برای فرد غیر ممکن می‌کند و کیفیت زندگی او را به شدت کاهش می‌دهد. اگر نشانه‌ها و ویژگی‌های تله‌ی بی‌اعتمادی را در خودتان یا یکی از اطرافیانتان مشاهده کردید، رواندرمانی و مشاوره میتواند در کاهش علایم بسیار اثرگذار باشد.
رزرو تلفنی وقت مشاوره : 09107601980
