نوجوانی و اوایل جوانی، از حساس‌ترین بازه‌های زمانی در طی زندگی ما هستند. زمانی که آسیب‌پذیری افراد بیشتر است و با کمترین تغییر شرایط تحت تاثیر قرار می‌گیرد و دستخوش تغییر میشود. نوجوان در آستانه‌ی تغییرات جسمی، هویتی، جنسی و هورمونی است و خلق و مسائل روانی او مدام دستخوش تغییراتی میشود. نوجوان در تلاش برای پیدا کردن هویت جدید و کشف ابعاد مختلف خودش، ممکن است دچار چالش‌هایی شود و نیاز به حمایت و آموزش دارد. افسردگی در نوجوانان یک اختلال رایج است و درصد زیادی از افراد در دوره‌ی نوجوانی ممکن است علائمی از افسردگی را تجربه کنند. شناخت علائم و نشانه‌های، دلایل و راهکارهای درمانی می‌تواند تا حد زیادی به کنترل و پیشگیری از این اختلال در نوجوانان کمک کند.
افسردگی در نوجوانان چگونه است؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که ممکن است در هر سن و دوره‌ای از زندگی یک فرد بوجود بیاید. علائم افسردگی مانند علائم سرماخوردگی شایع است و به همین علت از افسردگی تحت عنوان سرماخوردگی بیماری‌های روانشناختی یاد می‌کنند. آنچه در مورد علائم افسردگی باید بدانیم این است که علیرغم اینکه ممکن است این علائم و نشانه‌ها در نوجوانان نسبتا شایع باشد، اما باید از مزمن شدن و یا شدت گرفتن آنها پیشگیری کرد.
علائم افسردگی در نوجوانان
علائم افسردگی در نوجوانان، می‌تواند متفاوت باشد و هر نوجوان ممکن است این اختلال را به شکل متفاوتی نشان دهد. علائم زیر از جمله متداول‌ترین علائم افسردگی در نوجوانان هستند:
- احساس غم و اندوه که می‌تواند به شکل گریه‌های بی‌دلیل و مکرر و یا احساس بغض باشد.
- تحریک‌پذیری و بی‌قراری
- ناامیدی نسبت به آینده
- کاهش یا افزایش قابل توجه خواب
- احساس پوچی
- کاهش انگیزه برای انجام فعالیت‌های روزمره و لذتبخش
- بی‌علاقگی و لذت نبردن از فعالیت‌های مختلف
- تغییر شدید در میزان اشتها یا وزن
- درگیری مکرر با دوستان یا اعضای خانواده
- عزت نفس پایین
- احساس گناه و احساس بی‌ارزشی
- انتقاد و خودسرزنشی
- مشکل در تفکر، تمرکز، تصمیم‌گیری و حافظه
- تمایل به تنهایی و انزوا
- حساسیت شدید نسبت به طرد شدن و نگرانی درباره‌ی دوست داشتنی نبودن
علل افسردگی در نوجوانان
عوامل زیستی و محیطی، استعداد ژنتیکی و روانی از جمله مهم ترین عوامل در بروز افسردگی در نوجوانان است، اما در همین حال اتفاقات و رویدادهای استرس‌زا مثل مسائل تحصیلی و مربوط به مدرسه، مسائل خانوادگی نظیر طلاق و یا اختلاف بین والدین، از دست دادن یکی از عزیزان، تغییر محل زندگی، و سایر اتفاقات میتوانند نوجوانان را مستعد ابتلا به افسردگی کند. به طور کلی بیشتر افراد افسرده، در این بازه‌ی سنی، اولین دوره افسردگی خود را تجربه می‌کنند و مبتلا به افسردگی می‌شوند و دوره‌ی نوجوانی، دوره‌ای از زندگی است که به دلیل تغییرات روانی، عاطفی و جسمی فرد بسیار حساس و آسیب‌پذیر است و احتمال ابتلا به افسردگی نسبت به دیگر دوره‌های زندگی بالاست.
عوارض افسردگی در نوجوانان
مشکلات تحصیلی
افسردگی در نوجوانان، انگیزه و علاقه‌مندی به فعالیت‌های مختلف را از نوجوان سلب می‌کند و همین موضوع باعث میشود که نوجوان، علاقه‌ای برای درس خواندن نداشته باشد و افت تحصیلی پیدا کند. از علائم متداول افسردگی، کاهش توجه و تمرکز است و همین موضوع نیز باعث افت عملکرد تحصیلی نوجوان، علی رغم تلاش زیاد میشود.
مشکل در روابط با همسالان و اعضای خانواده
نوجوانانی که به افسردگی مبتلا هستند، تمایلی به برقراری ارتباط با افراد مختلف ندارند و ممکن است روابط خود را تنها به یک یا چند نفر از دوستان محدود کنند. نوجوانان افسرده ممکن است دوستان قبلی خود را از دست بدهند. تحریک‌پذیری که یکی از علائم افسردگی است، باعث تشدید مشکلات ارتباطی در نوجوانان میشود. اختلاف نظر با خانواده، وجود تنش‌ها و عدم مدیریت صحیح روابط از سوی نوجوان و خانواده‌ی او، باعث دوری نوجوان از اعضای خانواده‌اش و کاهش ارتباط با آنها میشود.
پرخاشگری و مشکلات مرتبط با آن
یکی از علائم افسردگی در نوجوانان، احساس خشم و تحریک‌پذیری زیاد نسبت به خود و یا اطرافیان است و اگر این احساس خشم کنترل نشود، ممکن است به شکل پرخاشگری و درگیری‌ها و دعواهای کلامی و فیزیکی خود را نشان دهد و مشکلات قانونی برای نوجوان به وجود بیاورد.
مقاله پیشنهادی «سوگ عاطفی چیست؟ و چگونه سپری آن را کنیم؟»
خطر خودکشی
افسردگی در نوجوانان اگر همراه با افکار خودکشی باشد، ممکن است با اقدام به خودکشی نیز همراه شود، از این رو، توجه و اقدام به موقع برای درمان افسردگی نوجوانان بسیار مهم و حیاتی است.
درمان افسردگی در نوجوانان
افسردگی، یکی از اختلالات روانی است که از نظر درمان پیش‌آگهی خوبی دارد، مخصوصا اگر تا قبل از مزمن شدن یا شدید شدن آن، درمان آغاز شود. اولین اقدام برای درمان این است که متوجه وجود مشکل و علائم افسردگی در نوجوان شوید. بسته به شرایط نوجوان و شدت و مدت علائم او، استفاده از درمانهای مختلفی همچون دارودرمانی و روان درمانی می‌تواند برای نوجوان مفید باشد.
استفاده از داروهای ضد افسردگی و رواندرمانی می‌تواند در درمان افسردگی نوجوان تاثیر خوب و قابل ملاحظهای داشته باشد. آموزش والدین نوجوان، برای توضیح شرایط خاص نوجوان و درک فضای ذهنی او و روش‌های مدیریت رفتار و برقراری ارتباط مؤثر با نوجوان می‌تواند روند درمان نوجوان را بهبود بخشد. آموزش روش‌های پیشگیری از عود مجدد افسردگی، جزیی از درمان افسردگی در نوجوانان محسوب می‌گردد.
نتیجه‌گیری
تحریک‌پذیری، بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی، رفتارهای پرخاشگرانه و ناهنجار در نوجوانان، می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی باشد. نوجوانی یکی از دوره‌های زندگی است که با آسیب‌پذیری روانی قابل توجهی همراه است. تغییر و تحولات و فشارهای جسمی، هویتی، روانی، اجتماعی و خانوادگی میتوانند آسیب‌پذیری نوجوان را افزایش دهند. از تغییراتی که به‌خاطر دوره‌ی بلوغ به وجود می‌آیند تا سوالاتی درمورد هویت خود، همگی میتوانند نوجوانان را تحت فشار قرار دهند. اگرچه درک و شناخت دنیای ذهنی نوجوانان کار سختی است و بسیاری از والدین توانایی فهمیدن آنچه در ذهن نوجوان می‌گذرد را ندارند، اما تلاش برای برقراری ارتباط نزدیک‌تر، صمیمی‌تر و در فضایی به دور از قضاوت و سرزنش می‌تواند به نزدیک‌تر شدن به نوجوان و کمک به او منجر شود.
در شرایط بحرانی، سعی در درک کردن درد و ناراحتی نوجوان می‌تواند کمک‌کننده باشد. حتی اگر ناراحتی و دغدغه‌ی نوجوان برای شما غیر قابل درک است، سعی کنید او را قضاوت نکنید و با احساسات او همدلانه برخورد کنید. اگر فرزند نوجوان‌تان به شما اعتماد ندارد، از فردی که مورد اعتماد او است کمک بخواهید؛ مثلا مشاور مدرسه، معلم موردعلاقه‌‌ی او یا یک روان‌شناس متخصص. زمانیکه علائم افسردگی وجود دارند، سعی کنید نوجوان را به سمت استفاده از رواندرمانی و یا دارودرمانی سوق دهید. آموزش به والدین، می‌تواند تنش و استرسی که خانواده‌ها در برخورد با مشکلات نوجوانشان تحمل می‌کنند، را نیز کاهش دهد.
در این مقاله در مورد افسردگی در نوجوانان، علائم و راه‌های درمان آن صحبت کردیم. می‌توانید برای ارزیابی شرایط و درمان افسردگی نوجوان خود از مشاوره تخصصی دکتر مژگان لطفی استفاده نمایید.
رزرو تلفنی وقت مشاوره : 09107601980
