اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder) یا نارسیست یکی از انواع اختلالات شخصیت است. این اختلال شخصیت موجب میشود تا فرد به شدت به خود و نیازهای خود متمرکز شود. این اختلال در زنان ممکن است با ویژگی‌هایی مانند خودبزرگ‌بینی، نیاز مفرط به تحسین و عدم همدلی بروز کند. عوامل متعددی از جمله ژنتیک، محیط خانوادگی و تجارب اجتماعی می‌توانند به شکل‌گیری این شخصیت کمک کنند. رفتارهای خودشیفته می‌توانند به مشکلات جدی در روابط بین فردی و عاطفی منجر شوند، از جمله عدم توانایی در برقراری ارتباط مؤثر و احساس ناکامی در شریک عاطفی و غیره. شناخت این علائم و نشانه‌ها میتواند به ما در تعامل با این افراد کمک کرده و موجب بهبود روابط با آنان شود. با توجه به اینکه بروز علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت در زنان و مردان ممکن است کمی متفاوت باشد، در این مقاله به بررسی معنی خودشیفتگی، ویژگی افراد خودشیفته، علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست در زنان، علل شکل‌گیری شخصیت خودشیفته در زنان و خواهیم پرداخت.
معنی خودشیفته یا نارسیست
اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست به معنای داشتن باور عمیق در مورد ارزش و اهمیت خود، نیاز مفرط به تحسین و عدم توانایی در همدلی با دیگران است. افراد خودشیفته، معمولاً خود را مرکز جهان می‌دانند و به نیازها و احساسات دیگران توجهی نمی‌کنند.
ویژگی افراد خودشیفته یا نارسیست
همانگونه که گفته شد، ممکن است علائم و نشانه‌های شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست در زنان متفاوتتر از مردان ظاهر شود. در این قسمن میخواهیم به برخی از مهمترین علائم و نشانه‌های شایع در زنان مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست بپردازیم.
علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست در زنان
خودبزرگ‌بینی
زنان با شخصیت خودشیفته معمولاً احساس می‌کنند که بسیار خاص و منحصر به فرد هستند. این احساس ممکن است به آنها اجازه دهد که به طور مداوم خود را در مقایسه با دیگران و برتر از دیگران ببینند. این خودبزرگ‌بینی میتواند به شکل‌های مختلفی بروز کند، از جمله:
تفاخر در موفقیت‌ها
این زنان ممکن است به طور مکرر درباره دستاوردهای خود صحبت کنند و انتظار داشته باشند که دیگران نیز آنها را تحسین کنند.
مقایسه مداوم با دیگران
زنان خودشیفته ممکن است به طور مداوم خود را با دیگران مقایسه کرده و از این طریق احساس برتری کسب کنند.
نیاز به تحسین
یکی از بارزترین علائم و نشانه های شخصیت خودشیفته در زنان، نیاز مفرط به تحسین و تأیید از سمت دیگران و بخصوص همسر و شریک عاطفی است. این زنان ممکن است به دنبال دریافت توجه و تعریف مداوم از اطرافیان باشند. آنها معمولاً برای جلب توجه تلاش می‌کنند و اگر تحسین نشوند، احساس خشم و ناامیدی می‌کنند.
مشکل در همدلی
یکی از ویژگی‌های بارز شخصیت خودشیفته، عدم توانایی در درک احساسات و نیازهای دیگران است. زنان نارسیست به ندرت احساسات دیگران را درک می‌کنند و ممکن است به راحتی نیازهای اطرافیانشان را نادیده بگیرند. این عدم همدلی میتواند به بروز مشکلات جدی در روابط بین فردی و عاطفی منجر شود.
رفتارهای استثماری
یکی دیگر از علائم و نشانه‌های بارز شخصیت خودشیفته رفتارهای استثماری است، یعنی زنان با شخصیت خودشیفته ممکن است از دیگران به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند. این رفتارها شامل:
استفاده از دیگران برای تأمین نیازهای خود: آنها ممکن است دیگران را تحت فشار قرار دهند تا خواسته‌هایشان برآورده شود.
نادیده گرفتن احساسات دیگران: آنها به راحتی احساسات و نیازهای دیگران را نادیده می‌گیرند و فقط به منافع خود توجه می‌کنند.
حسادت مفرط: زنان نارسیست ممکن است حسادت زیادی به موفقیت‌ها و خوشحالی‌های دیگران داشته باشند. این حسادت میتواند به شکل‌های زیر بروز کند:
انتقاد افراطی از دیگران: چنین افرادی ممکن است به طور مکرر دیگران را زیر سوال ببرند تا احساس برتری کنند.
تلاش برای تخریب موفقیت‌های دیگران: آنها ممکن است سعی کنند موفقیت‌های دیگران را کم‌اهمیت جلوه دهند.
مقاله پیشنهادی: زوج درمانی چیست و چه مزایایی دارد؟
علل شکل‌گیری شخصیت خودشیفته در زنان
عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از علل اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست در زنان ممکن است به عوامل ژنتیکی مربوط باشد. وجود سابقه خانوادگی اختلالات شخصیتی میتواند ریسک ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
محیط خانوادگی
محیط خانوادگی و شیوه‌های تربیتی نادرست می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت خودشیفته یا نارسیست ایفا کنند. والدینی که به شدت به فرزندان خود توجه می‌کنند و انتظارات بالایی از آنها دارند، ممکن است به رشد ویژگی‌های این نوع شخصیت در فرزندان کمک کنند. والدین معمولاً به دو شیوه باعث شکل‌گیری شخصیت خودشیفته در فرزندان می‌شوند:
پرورش خودبزرگ‌بینی
اگر والدین به طور مداوم فرزندان خود را تحسین کرده و آنها را از دیگران متمایز کنند، این رفتار میتواند به ایجاد شخصیت خودشیفته یا افراد خودشیفته منجر شود.
عدم آموزش همدلی
اگر فرزندان در محیطی بزرگ شوند که به احساسات دیگران توجهی نمی‌شود، ممکن است نتوانند همدلی را یاد بگیرند و نهایتا تبدیل به افراد خودشیفته شوند.
تجارب اجتماعی
تجارب اجتماعی نیز می‌توانند تأثیر زیادی بر رشد شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست داشته باشند. زنانی که در محیط‌های رقابتی یا تحت فشارهای اجتماعی بزرگ می‌شوند، ممکن است به این اختلال مبتلا شوند. این فشارها می‌توانند شامل:
رقابت‌های اجتماعی: زنان ممکن است برای جلب توجه و تحسین در جامعه‌ای رقابتی تلاش کنند.
تجربه‌های منفی: تجارب آسیب‌زا در دوران کودکی یا نوجوانی میتواند به بروز رفتارهای خودشیفته منجر شود.
مشکلات رابطه با زنان خودشیفته یا نارسیست
ماهیت اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیست طوری است که باعث بروز مشکلات بین فردی با افراد مبتلا میشود. زنان دارای شخصیت خودشیفته یا نارسیست عمدتاً مشکلاتی را در روابط بین فردی و عاطفی نشان میدهند. برخی از مشکلات بارز ارتباطی در چنین افرادی شامل موارد زیر است:
عدم توانایی در برقراری ارتباط
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات رابطه با زنان خودشیفته عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر است. این زنان معمولاً به احساسات و نیازهای شریک زندگی خود توجه نمی‌کنند. این امر میتواند منجر به درگیری‌های مکرر و عدم رضایت در رابطه شود.
احساس ناکامی
افرادی که با زنان مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) در ارتباط هستند معمولاً احساس ناکامی و بی‌ارزشی کنند. عدم توجه به نیازهای عاطفی و احساسی میتواند باعث بروز احساسات منفی و نارضایتی در روابط شود که درنهایت منجر به مشکلات رابطه با افراد خودشیفته میشود.
کنترل افراطی و تسلط
یکی دیگر از مشکلات رابطه با افراد خودشیفته کنترل و تسلط است. به این معنا که زنان نارسیست ممکن است تمایل به کنترل و تسلط بر روابط داشته باشند. این رفتار میتواند فشار زیادی بر شریک عاطفی وارد کند و به ایجاد تنش و اختلافات منجر شود. آنها ممکن است به راحتی دیگران را تحت فشار قرار دهند تا خواسته‌هایشان برآورده شود.
سخن پایانی
اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یا نارسیست در زنان یک اختلال پیچیده و چندبعدی است که میتواند تأثیرات عمیقی بر روابط فردی، عاطفی و اجتماعی آنان داشته باشد. علائم و نشانه‌های شخصیت خودشیفته، از جمله خودبزرگ‌بینی، نیاز به تحسین و عدم همدلی، میتواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علل اختلال شخصیت خودشیفته در زنان و مشکلات ناشی از ارتباط با این افراد میتواند به ما کمک کند تا بهتر درک کنیم که چگونه با آنها رفتار کنیم و روابط سالم‌تری برقرار کنیم. با آگاهی از این مسائل، می‌توانیم به افراد خودشیفته کمک کنیم تا درک بهتری از خود و دیگران پیدا کنند و بهبودهایی در روابط خود ایجاد کنند. همچنین درک ماهیت اختلال شخصیت خودشیفته در زنان، به افراد کمک می‌کند تا اگر در ارتباط با چنین اشخاصی بودند، بتوانند پیامدهای منفی آن را کنترل کنند.
