نگاهی مختصر و کوتاه به ابعاد مختلف زندگیتان بیندازید؛ به محیط‌هایی که شما را فراگرفته‌اند: محیط خانواده، محیط تحصیلی، محیط کار و … آیا می‌توانید هر یک را بدون دیگران و ارتباط با آنها تصور کنید؟ مسلما خیر. بنابراین ارتباط جزء جدانشدنی زندگی شما است و مهارت‌های ارتباطی نیز تاثیر بسیار زیادی بر زندگیتان دارد. بنابراین ناچاریم که خود را مجهز به مهارت‌های ارتباطی کنیم و خوشبختانه مهارت‌های ارتباطی قابل یادگیری و پرورش هستند. شما می‌توانید با شرکت در جلسات مشاوره به صورت حضوری یا آنلاین و با همراهی مشاور در کنار خود به بهبود این مهارت‌ها بپردازید. همچنین مقاله پیش رو سعی دارد تا با معرفی انواع مهارت‌های ارتباطی شما را در این زمینه یاری کند.
مهارت‌های ارتباطی چیست؟
مهارت ارتباطی به معنای توانایی انتقال پیام به دیگران به شکل مناسب و موثر می‌باشد. مهارت‌های ارتباطی به فرد این امکان را می‌دهد تا اطلاعاتی را که مورد نظرش است به صورت صحیح ارسال و یا از فرد مقابل دریافت کند. هرچه فرد در این زمینه مهارت بیشتری داشته باشد، احتمال اشتباه و سوء تفاهم از طرف او نیز کمتر بوده و در زمینه برقراری و حفظ ارتباط با اطرافیان نیز بهتر عمل می‌کند.
انواع مهارت‌های ارتباطی
انواع مهارت‌های ارتباطی مختلفی وجود دارند که افراد می‌توانند در زندگی شخصی و یا حرفه‌ای خود مورد استفاده قرار دهند. این مهارت‌ها شامل دو دسته کلی مهارت‌های کلامی مانند شیوه صحبت کردن و نوع بیان فرد و مهارت‌های غیرکلامی مانند زبان بدن، زبان صورت و صوت می‌باشد. همچنین نوع دیگری از دسته‌بندی مهارت‌های ارتباطی تحت عنوان مهارت‌های جزئی نیز وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود.
مهارت گوش دادن فعال
گوش دادن فعال یعنی سعی کنید تمام توجه خود را به صحبت‌های فرد مقابلتان معطوف کنید و از طریق پرسیدن سوال راجع به موضوع مورد گفتگو و یا خلاصه کردن، برداشت خودتان را از آنچه فرد برای شما بیان داشته است به او منعکس کنید. با گوش دادن فعال، شما این پیام را به دیگری منتقل می‌کنید: من به شما گوش داده و سخنان شما برای من اهمیت دارد. همچنین در گوش دادن فعال باید از موضوعاتی مانند کار کردن با تلفن همراه یا لپ‌تاپ که موجب حواس‌پرتی شما می‌شوند اجتناب کنید.
مهارت همدلی
از دیگر مهارت‌های مهم در روابط اجتماعی، مهارت همدلی است. همدلی یعنی اینکه شما دنیا را از نگاه دیگران ببینید و سعی کنید دنیای آنها را درک کنید. از طریق همدلی می‌توان فهمید دیگران چگونه فکر و احساس می کنند و یا اینکه چه چیزی باعث شده است تا اینگونه فکر، احساس و رفتار کنند. زمانی که شما به این درک برسید می‌توانید محتوا و یا شیوه انتقال پیام خود را متناسب با فهمی که داشته‌اید تنظیم کرده و قدم مهمی در جهت ارتباط موثر بردارید.
مقاله پیشنهادی «سوگ عاطفی چیست؟ و چگونه سپری آن را کنیم؟»
مهارت ابراز وجود
ابراز وجود یا جرات‌ورزی به معنا داشتن صراحت و قاطعیت در بیان نظرات و ایده‌های خود و احترام به خواسته‌ها و نیازهای خود به شکل قابل قبول می‌باشد. ناتوانی در ابراز وجود و یا افراط در آن هر دو موجب آسیب به ارتباطات بین‌فردی شما می‌شود. ناتوانی در ابراز وجود منجر به رفتارهای انفعالی و تضیع حقوق خود و افراط در ابراز وجود نیز منجر به رفتارهای تهاجمی و نادیده گرفته شدن حقوق دیگران شود.
مهارت مشارکت کردن
ارتباط فرایندی دو یا چند سویه است. به این معنا که تنها یک نفر در این فرایند شرکت ندارد. بنابراین برای شکل‌گیری ارتباطی مناسب و صحیح نیازمند جلب مشارکت دیگران هستیم. شما می‌توانید پس از بیان ایده و موضوع خود از طریق پرسش سوالاتی مانند: “نظر تو چیه؟” “تو چه فکری میکنی؟” نظر و ایده فرد مقابل خود را جویا شده و او را در گفتگو شرکت دهید.
ابراز احساسات
اگر توانایی لازم در زمینه ابراز احساسات به شکل صحیح و مناسب را داشته باشید، می‌توانید ارتباطات سالم و صمیمی را تجربه کنید. برای این کار لازم است ابتدا احساس خود را شناسایی کنید و سپس با استفاده از جمله‌ای که با من شروع می‌شود به بیان آن احساس بپردازید. برای مثال: “من احساس خشم می‌کنم.” این مهارت به فرد مقابل این آگاهی را می‌دهد که شما چه احساسی دارید و این امکان را فراهم می‌کند تا متناسب با آن احساس به شما بازخورد داده و رفتار کند.
بیان انتظارات
بیان انتظارات نیز مانند ابراز احساسات موجب آگاهی افراد از توقعات و انتظارات فرد مقابلشان شده و در نتیجه‌ی این شناخت افراد متوجه می‌شوند باید چطور رفتارکرده و نحوه رفتار خود را تنظیم می‌کنند. برای بیان انتظارات بهتر است به جای استفاده از باید و نبایدها از جملات سوالی استفاده کنیم. برای مثال به جای جمله “تو باید به من می‌گفتی دیر میای” از جمله “بهتر نیست قبل از تاخیر منو در جریان بذاری” استفاده کنیم.
رزرو تلفنی وقت مشاوره : 09107601980
احترام
زمانی که افراد احساس کنند نظرات و دیدگاه‌شان مورد احترام واقع شده است، به احتمال بیشتری با شما ارتباط برقرار کرده و یا به حفظ این ارتباط تمایل دارند. گوش دادن فعال، توجه، دادن بازخورد و صبر برای اتمام صحبت گوینده همه از مواردی هستند که می‌توانند نشان دهنده احترام شما برای فرد مقابل باشند.
توجه به زبان بدن و صوت فرد مقابل
همانطور که می‌‌دانید بخشی از ارتباط و پیام‌های انتقال یافته میان افراد را پیام‌های غیرکلامی تشکیل می‌دهند. به همین دلیل برای فهم و درک درست فرد مقابل علاوه بر توجه به محتوای پیام کلامی او باید به پیام‌های غیر کلامی مانند شیوه نشستن، نحوه حرکات دست و پا، نحوه حرکت چشم، تن صدا، سرعت کلام و … توجه کنیم. زیرا تمامی این موارد حاوی اطلاعات مهمی راجع به احساسات و هیجانات فرد مقابل ما می‌باشند.
توجه به زبان بدن و صوت خود
همان گونه که رفتارهای غیرکلامی فرد مقابل بر شما اثر گذار است و برای شما حاوی پیام می‌باشد، رفتار غیرکلامی شما نیز دارای اطلاعات مهمی برای فرد مقابل شما است. بنابراین توجه به نحوه نشستن، حرکات دست و پا، حرکات چشم، صوت و … امری مهم برای برقراری ارتباط و حفظ آن می‌باشد که باید بدان توجه کنید.
مهارت نوشتن
امروزه با فراگیری شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای نوین انتقال اطلاعات مانند ایمیل، وبلاگ و … نوشتن یکی از ابزارهای مهم ارتباط شناخته می‌شود. افراد از طریق نوشتن افکار و ایده‌های خود را با دیگر افراد به اشتراک می‌گذارند. بنابراین افرادی که توانایی بیشتری در مهارت نوشتن دارند می‌توانند ایده خود را به نحو صحیح‌تر و با تاثیرگذاری بیشتری انتقال دهند.
اهمیت افزایش مهارت های ارتباطی در زندگی
یادگیری انواع مهارت‌های ارتباطی کمک می‌کنند تا با اطرافیان خود به نحو موثری ارتباط برقرار کنید. بتوانید دیگران را درک کرده و از طرف آنها نیز درک شوید. تجربه شما از سوء تفاهم‌ها و مشکلات ناشی از ارتباطات ضعیف نیز به حداقل می‌رسد. از طرف دیگر می‌توانید به راحتی ارتباط دوستانه تشکیل دهید و آن را حفظ کنید. روابط خوب و موثری با همسر، فرزندان و اعضای خانواده خواهید داشت. همچنین استرس ناشی از ارتباطات ضعیف و تنش‌زا را تجربه نکرده و یا به حداقل میزان خود می‌رسانید. در نهایت تمامی این موارد منجر به بهبود عملکرد شما در تمامی ابعاد زندگیتان می‌شود.
مهارت‌های ارتباطی زوجین
توانایی ارتباط و گفتگو موثر با همسر موجب درک متقابل، رابطه بهتر و رضایت طرفین می‌شود. یکی از متداولترین مشکلات و مسائل میان زوجینی که مکررا مشاجره و تعارضات حل نشدنی را تجربه می‌کنند؛ ناتوانی در برقراری ارتباط مناسب و یا حتی عدم وجود هرگونه ارتباط می‌باشد. به همین دلیل یکی از آموزش‌های بسیار مهم در این زمینه آموزش مهارت‌های ارتباطی به زوجین و تمرین این مهارت‌ها برای بهبود روابط می‌باشد.
مقاله پیشنهادی «چگونه مهارت‌های ارتباطی خود را ارتقاء دهیم؟»
مهارت‌های ارتباطی کودکان
مناسب‌ترین زمان یادگیری مهارت‌های گوناگون دوره کودکی افراد است. بنابراین بهتر است مهارت‌های ارتباطی که جزئی از مهارت‌های اصلی زندگی نیز می‌باشند در این دوران آموخته شود. آموزش این مهارت به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند افکار و احساسات خود را بطور واضح و با روشی موثر بیان کنند. برقراری ارتباطات خوب همچنین موجب پرورش هوش اجتماعی کودکان شده و به ایجاد روابط سالم با دیگران نیز کمک می‌کند. از طرفی کودکانی که مشکلات ارتباطی دارند به احتمال بیشتری دچار آسیب‌هایی مانند افسردگی، انزوا اجتماعی و عزت نفس پائین می‌شوند.
مهارت‌های ارتباطی در محیط کاری
محیط کاری از جمله محیط‌هایی است که سوء تفاهم ارتباطی در آن بسیار دیده می‌شود. بنابراین مهارت‌های ارتباطی در این محیط ارزش دوچندان پیدا کرده و بکارگیری آن نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است. مهارت ارتباطی تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد شما در محیط کار دارد. از طرف دیگر موجب روابط خوب و همکاری بهتر بین شما و دیگر همکاران شده و منجر به احترام بیشتر برای شما در محیط کاری می‌شود. در آخر نیز فرصت رشد و ارتقا بیشتری برای شما فراهم می‌آورد.
نتیجه گیری
از مهارت‌های مهم و مورد نیاز هر فرد با هر سن، شغل و جایگاه اجتماعی؛ مهارت برقراری ارتباط موثر است. در هر نقشی که ظاهر شوید؛ پدر، مادر، همسر، دانش‌آموز، کارمند و … در نهایت نیاز به پرورش این توانایی را حس می‌کنید. یادگیری انواع مهارت‌های ارتباطی در هر زمان امکان پذیر است اما نیاز به تلاش و تمرین مستمر دارد. از همین رو یادگیری علمی و همراه با نظارت یک مشاور و روانشناس نیاز است. زیرا فرایند مشاوره در طی جلساتی مستمر همراه با تمرینات مناسب برگزار شده و مهارت مورد نظر را به تدریج در شما بهبود می‌بخشد.
