اگر بخواهیم نیازهای انسان‌ها را طبقه‌بندی کنیم می‌توانیم همه آن ها را در دو دسته کلی جسمانی و روانی قرار دهیم. معمولا نیازهای جسمانی نمود آشکارتری نسبت به نیازهای روانی داشته و برایمان ملموس‌تر است اما شاید نیازهای روانی خیلی محسوس نباشند و یا تعریف دقیقی از آن در ذهن خود نداشته باشیم. یکی از مهم‌ترین نیازهای روانی، توجه به عواطف و احساسات است. توجه و پاسخ‌دهی مناسب به عواطف و احساسات به تدریج منجر به شکل‌گیری یک ویژگی مهم شخصیتی به نام بلوغ عاطفی می‌شود. با ما همراه باشید تا درباره بلوغ عاطفی چیست؟ بیشتر بدانید.
بلوغ عاطفی چیست؟
بلوغ عاطفی یعنی بتوانیم احساسات خود را شناسایی کنیم. در مورد آن‌ها پذیرش داشته باشیم و به شکل مناسبی به آن‌ها پاسخ دهیم. بلوغ عاطفی مهارتی است که به ما کمک می‌کند بتوانیم به راحتی در مورد نگرانی‌ها، دغدغه‌ها و ناراحتی‌های خود صحبت کنیم و نیازهایمان را به درستی تشخیص دهیم و در نهایت مسئولیت رفتار و کارهای خود را بپذیریم.
نشانه‌های بلوغ عاطفی
توجه به نیازهای روانی در کنار نیازهای فیزیکی
افرادی که به بلوغ عاطفی نرسیده‌اند صرفا نسبت به نیازهای جسمانی خود حساس هستند و درک صحیحی از نیازهای روانی ندارند و یا لزومی به دانستن آن نمی‌بینند.
ابراز احساسات به شکل صحیح
بلوغ عاطفی منجر به ابراز احساسات عمیق می‌شود. افرادی که بلوغ عاطفی دارند می‌توانند احساسات خود را بپذیرند و شناخت صحیحی نسبت به آن دارند.
تحمل و پذیرش تفاوت‌ها
افرادی که رشد عاطفی داشته‌اند به راحتی تفاوت‌ها را می پذیرند و دیگران را زیر سوال نمی‌برند. آن‌ها می‌دانند که تفاوت و اختلاف نظر کاملا طبیعی است و می‌توانند دیدگاه دیگران را در نظر بگیرند.
رفتارهای عاقلانه
افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند به خوبی می‌توانند در مورد احساساتشان صحبت کنند و نیازهای خود را تشخیص دهند اما فردی که فاقد بلوغ عاطفی است به جای صحبت کردن در مورد نیازهای خود ناراحتی خود را به شکل ناسالم نشان داده و با ایجاد دلخوری و کدورت سعی می‌کند دیگران را متوجه ناراحتی خود کند.
کنترل خشم
افرادی که بلوغ عاطفی ندارند به راحتی از کوره در می‌روند و با هر محرکی عصبانی می‌شوند زیرا به طور کلی تحمل هیجانات ناخوشایند برای این افراد سخت و گاه غیرممکن است.
داشتن مهارت‌های ارتباطی خوب
بلوغ عاطفی باعث می‌شود افراد برای حفظ روابط خود تلاش کنند و مهارت‌های ارتباطی خود را ارتقا دهند. افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند به خوبی می‌توانند در مورد تعارضات خود با دیگران صحبت کنند و در مواقع لزوم قاطعیت داشته باشند.
ثبات رفتاری
فردی که بلوغ عاطفی دارد به راحتی تحت‌تاثیر دیگران قرار نمی‌گیرد و می‌تواند احساساتش را کنترل کند. به عبارت دیگر افرادی که بلوغ عاطفی دارند تصمیم‌گیری های آنی یا لحظه‌ای نداشته و بر مبنای احساسات خود رفتار نمی‌کنند. ارزش‌های این افراد در زندگی کاملا مشخص است و سعی می‌کنند بر مبنای آن تصمیم گیری صحیحی داشته باشند.
مقاله پیشنهادی «آشنایی پیش از ازدواج | ۷ ویژگی افرادی که برای ازدواج مناسب نیستند»
بلوغ عاطفی در ازدواج
یکی از فاکتورهای بسیار مهم در ازدواج این است که با فردی ازدواج کنیم که به بلوغ عاطفی رسیده باشد. داشتن بلوغ عاطفی باعث می شود زوجین به راحتی بتوانند در مورد نیازها، احساسات و مسائل ناراحت‌کننده صحبت کنند، تعارضات و اختلاف های خانوادگی را به شکل موثر مدیریت کنند و تفاوت‌های موجود را به راحتی بپذیرند. بلوغ عاطفی در زوجین منجر به افزایش حس همدلی و درک متقابل شده و در نهایت افزایش صمیمیت را به دنبال دارد.
آیا میان رسیدن به بلوغ عاطفی و سن رابطه‌ای وجود دارد؟
یکی از تفاوت‌های مهم بین نیازهای جسمانی و روانی این است که نیازهای جسمی معمولا تابع سن افراد است و متناسب با افزایش سن بلوغ جسمی نیز افزایش پیدا می کند. اما این قاعده لزوما در مورد نیازهای روانی و به خصوص بلوغ عاطفی صحیح نیست. بلوغ عاطفی به موازات افزایش سن در افراد رشد نمی‌کند. به عبارت دیگر بلوغ عاطفی مهارتی نیست که به شکل ژنتیکی در بدن وجود داشته باشد و به طور ناخودآگاه رشد کند. این مهارت نیازمند توجه، آگاهی و آموزش است.
چگونه می‌توان به بلوغ عاطفی رسید؟
برای خود انگیزه ایجاد کنید
برای یادگیری یک مهارت جدید علاوه بر آگاهی و آموزش باید انگیزه تغییر نیز داشته باشیم. کمی زندگی خود را بررسی کنید و ببینید رسیدن به بلوغ عاطفی در زندگی شما چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟ عدم بهبود این مهارت چه آسیب‌هایی به زندگی شما وارد می‌کند و یا در گذشته چه معایبی داشته است؟ تهیه این فهرست و یک محاسبه سرانگشتی از مزایا و معایب تقویت سواد عاطفی می‌تواند محرک خوبی برای ایجاد تغییرات سازنده در زندگی شما باشد.
به احساسات خود توجه کنید
برای رسیدن به بلوغ عاطفی بهتر است بی توجه از کنار احساسات خود رد نشوید. سعی کنید در طول هفته احساسات خود را زیر نظر بگیرید. لیستی از هیجاناتی که تجربه می‌کنید در بیاورید و در مورد علت آن‌ها فکر کنید. این احساسات چه تاثیرات جسمانی بر بدن شما داشتند؟ با چه فکری همراه بودن؟ معمولا در چه موقعیت‌هایی تکرار می‌شوند؟ این سوالات به شما کمک می‌کند تا هیجانات خود را به درستی تشخیص دهید و متمایز کنید.
از پیام‌های کامل برای انتقال احساسات خود استفاده کنید
پیام‌های کامل چهار نوع بیان را شامل می‌شوند: آنچه می‌بینید، آنچه به آن فکر می‌کنید، آنچه احساس می‌کنید و آنچه نیاز دارید. روابط صمیمانه بر اساس پیام‌های کامل ایجاد می‌شوند. نزدیک ترین دوستان و حتی همسر و خانواده شما نمی‌توانند درون واقعی شما را بدانند مگر اینکه تجربیات درونی خود با استفاده از مهارت سواد عاطفی با آن‌ها در میان بگذارید. در میان گذاشتن تجربیات درونی به این معنی است که چیزی را جا نگذارید. عصبانیت خود را نپوشانید و خواسته‌های خود را سرکوب نکنید.
نتیجه گیری
در پاسخ به سوال بلوغ عاطفی چیست؟ می توان گفت، بلوغ عاطفی یک مهارت بنیادی و پایه برای داشتن یک زندگی شاد و با کیفیت است. داشتن بلوغ عاطفی منجر به خودشناسی و خودآگاهی شده و با توجه به شناختی که از خود به دست می آوریم می‌توانیم روابط خود با دیگران را به نحو موثری مدیریت کنیم.
