مشاوره خانواده یا خانواده درمانی روشی برای ایجاد و حفظ روابط خانوادگی سالم و کاربردی است. مهم‌ترین هدف مشاوره خانواده شناسایی و رفع مشکلات خانوادگی از قبیل مشکلات عاطفی، روانشناختی و یا رفتاری می باشد. مشاوره و آموزش مهارت‌های زناشویی می‌تواند به افراد کمک کند تا مسائل و تعارض‌های خانوادگی را به طور موثر مدیریت کرده و در نهایت یک خانواده پویا و شاد داشته باشند.

مشاوره خانواده چیست و چه اهمیتی دارد؟

به طور معمول در هر خانواده، گروهی از افراد با ترکیب‌های سنی مختلف در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. مسلما همه این افراد در گذر از چالش‌های رشدی خود، با مسائل و مشکلاتی رو‌به‌رو خواهند شد. این مسائل اگرچه فردی و خاص همان شخص است، اما به طور اجتناب‌ناپذیری سایر اعضای خانواده را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد،. علاوه بر این قرار گرفتن تعدادی از افراد در کنار هم و در ساعات طولانی بدون شک تعارض‌هایی را نیز ایجاد خواهد کرد. مشاوره خانواده یا خانواده درمانی روشی برای ایجاد و حفظ روابط خانوادگی سالم و کاربردی است. مهم‌ترین هدف مشاوره خانواده شناسایی و رفع مشکلات خانوادگی از قبیل مشکلات عاطفی، روانشناختی و یا رفتاری است. مشاوره خانواده محیطی امن را برای افراد در دوران استرس‌زای زندگیشان فراهم می‌کند تا بتوانند روابط موثرتری را برقرار کرده و تعارضات خود را به شکل موثر مدیریت کنند.

چه موقع باید از مشاوره خانواده استفاده کرد؟

مشاوره خانواده در زمینه‌های مختلف به افراد کمک می‌کند تا بتوانند ارتباط موثر و مفیدی با سایر اعضای خانواده برقرار کنند. بحران‌هایی همچون خیانت، مشکلات اقتصادی و کاهش صمیمت و … همواره ساختار خانواده را تهدید می‌کند. در هنگام بروز این اتفاقات قبل از هر تصمیم‌گیری، استفاده از خدمات مشاوره خانواده سهم بسیار زیادی در تصمیم‌گیری آگاهانه و آرامش‌بخشی به شما خواهد داشت.
یکی دیگر از زمینه‌های خدمات مشاوره خانواده فرزند‌پروری است. فرزندپروری بدون شک یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین است. هر زمان که احساس کردید در رابطه با فرزند خود دچار مشکل شده‌اید و یا زبان نوجوان خود را متوجه نمی‌شوید می‌توانید از خدمات مشاوره خانواده استفاده کنید.

مشاوره ازدواج

یکی از مهم‌ترین تصمیم‌‌هایی که هر فرد در زندگی با آن مواجه می‌شود، تصمیم‌گیری برای ازدواج است. این تصمیم می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی، آرامش و موفقیت ما در طولانی مدت داشته باشد. وقتی موضوع ازدواج پیش می‌آید افراد با سوال‌های بسیاری مواجه می‌شوند که گاه برایشان کلافه کننده است و شیرینی ازدواج را برایشان تلخ می‌کند. مشاوره ازدواج به افراد کمک می‌کند تا تصمیم منطقی برای انتخاب همسر گرفته و بتوانند شناخت صحیحی از طرف مقابل پیدا کنند. در واقع مشاوره ازدواج که بر تصمیم گیری مناسب، بهبود مهارت های ارتباطی و حل تعارض ها تمرکز دارد.

زوج درمانی

زوج درمانی یکی از خدمات مشاوره خانواده است و به مشکلات موجود در درون یک رابطه زوجی که بر رابطه تأثیر می‌گذارد، می‌پردازد. این مشکلات می‌تواند طیف گسترده‌ای از مسائل مربوط به رابطه، از جمله تعارضات مکرر، رابطه عاشقانه، مسائل مربوط به رابطه جنسی، یا مشکلات ناشی از استرس‌های بیرونی را شامل شود. در این نوع درمان جلسات انفرادی به طور جداگانه برای هر یک از طرفین، در آغاز جلسات ارائه می‌شود و در ادامه نیز زوجین جلسات مشترک با حضور درمانگر خواهند داشت.

مهم‌ترین روش‌های زوج‌درمانی عبارت‌اند از:

1.زوج درمانی هیجان مدار (بهبود پیوند بین شما و شریک عاطفی‌تان)
2.روش گاتمن (ارتقاء صمیمیت بین شما و شریک عاطفی‌تان)
3.رویکرد الن واچتل (تمرکز بر جنبه های مثبت رابطه)
4.رویکرد روان تحلیلی (بررسی ترس ها و امیدهای زیربنایی به منظور درک متقابل)
5. رفتاردرمانی (تقویت رفتارهای مثبت موجود در رابطه و حذف رفتارهای منفی)
6. درمان شناختی-رفتاری (تعیین و تغییر الگوهای فکری منفی اثرگذار)

سکس تراپی

داشتن یک رابطه جنسی لذت‌بخش، نقش بسیار مهمی در تحکیم روابط زناشویی دارد. رابطه جنسی نیز بخشی از زندگی است و ممکن است در مراحلی از زندگی این رابطه دچار مشکل شود. برای بسیاری از افراد سخت است که بتوانند در مورد این مشکلات صحبت کنند یا نمی‌دانند به کدام متخصص باید مراجعه کنند. اگر میل جنسی شما بیش از اندازه و به شکل بی‌سابقه‌ای کم شده یا برعکس نیاز خیلی شدیدی دارید، اگر از رابطه جنسی خود لذت نمی‌برید یا دچار ابهام و سوال هستید مشاوره خانواده و استفاده از خدمات سکس‌تراپی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.

رزرو تلفنی وقت مشاوره : 09107601980

خانواده درمانی

مشکلات موجود در محیط خانواده می‌تواند تمام افراد را تحت‌تاثیر قرار دهد، مشکلاتی همچون استرس و تعارضات شغلی، مشکلات ارتباطی نوجوانان یا حتی تعارض در ارتباط بین فردی. وقتی احساس می‌کنید که مسائل خانواده‌تان برای شما بزرگ‌تر از آن هستند که بتوانید آن را مدیریت کنید، کمک گرفتن از خدمات مشاوره خانواده ضروری است. مواردیکه خانواده درمانگر می‌تواند نقش مهمی در خانواده ایفا کند شامل: درگیری بین اعضای خانواده، خیانت، طلاق، سوء مصرف مواد یا اعتیاد، بیماری روانی یکی از اعضا، مشکلات مالی یا اختلاف نظر در مورد پول، مشکلات در مدرسه، مشکلات بین خواهر و برادر، مشکلات رفتاری کودکان، مراقبت از یکی از اعضای خانواده با نیازهای ویژه، مشکلات با اعضای خانواده گسترده، بیماری یکی از اعضا یا مرگ در خانواده می‌باشد.

خیانت زناشویی

خیانت یکی از رایج‌ترین دلایلی است که زوجین را را به سمت درمان روانشناختی و استفاده از جلسات مشاوره خانواده سوق می‌دهد. فردی که مورد خیانت واقع می‌شود از جهات مختلفی آسیب دیده است. مشاوره خانواده به فرد کمک می‌کند تا با ابهام و تردید خود رو به رو شود، بتواند احساسات جریحه دار شده خود را ترمیم کند و در نهایت به تصمیم مناسبی برسد. گاهی برخی از زوجین پس از بروز خیانت متوجه اشتباهات یکدیگر شده و تمایل به ادامه زندگی دارند. مشاوره خانواده به این زوج‌ها کمک می‌کند تا بتوانند روابط خود را مجددا بازسازی کرده و زندگی بهتری را تجربه کنند. مشاوره خانواده همچنین نقش مهمی در پیشگیری از خیانت‌های زناشویی دارد و می‌تواند در این زمینه به افراد آگاهی دهد و مهارت‌های افراد را برای برقراری ارتباط موثر افزایش دهد.

مشاوره طلاق

هر فردی در مرحله‌ای از زندگی خود ممکن است به انتخاب خود شک کند یا احساس خوبی در مورد ازدواج خود نداشته باشد. بسیاری از زوجین در این مواقع به طلاق می‌اندیشند و به عنوان یک راهکار آن را در نظر می‌گیرند. اگرچه طلاق یک راهکار است اما همیشه جواب‌گو نیست. مشاوره خانواده به شما کمک می‌کند تا در این فرایند مناسب‌ترین تصمیم را بگیرید. همچنین در تمام فرایند طلاق می‌توانید از خدمات مشاوره خانواده استفاده کنید. بسیاری از افراد بعد از طلاق دچار بحران‌های روحی شده و یا ممکن است تجربه افسردگی داشته باشند. استفاده از خدمات مشاوره خانواده این آسیب‌های روحی را به حداقل می‌رساند.

مشاوره کودک و نوجوان

مشاوره کودک و نوجوان بر حمایت از رشد رفتاری، عاطفی و اجتماعی کودکان و نوجوانان متمرکز است. هدف مشاوره کودک و نوجوان کمک به کودکان و نوجوانان برای بازیابی عزت نفس و اعتماد به نفس آن ها، حل مشکلات شناختی و رفتاری، مشکلات مربوط به سوگ، اختلالات رفتاری، مهارت‌های زندگی و طلاق والدین می‌باشد.

انواع خدمات قابل ارائه در مشاوره خانواده توسط روانشناس

خدمات مشاور خانواده شامل: تسهیل و بهبود ارتباط موجود در خانواده، تقویت نظام خانواده، درک و مدیریت موقعیت‌های چالش برانگیز خانوادگی، کمک به ایجاد فردیت اعضای خانواده، تقویت روابط بین والدین و حل مشکلات خانوادگی و بهبود جو خانه می‌باشد.

مشاوره ساختاری

خانواده درمانی ساختاری نوعی خانواده درمانی است که به ساختار خانواده پرداخته و تعاملات بین اعضای خانواده را بهبود می‌بخشد. این رویکرد در ابتدا توسط سالوادور مینوچین ایجاد شد و به یکی از اشکال غالب برای مداخلات خانواده محور تبدیل شده است. روابط خانوادگی ناکارآمد می‌تواند مشکلات سلامت روانی را برای اعضای آن خانواده ایجاد کند، بنابراین با پرداختن به نحوه ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر، بهبود ارتباطات برای ایجاد تغییرات مثبت هم برای اعضای خانواده و هم برای خانواده به عنوان یک کل ایجاد می‌شود و تلاش می کند خانواده‌ها را فراتر از الگوهای ناکارآمد تعامل سوق دهد.

مشاوره سیستماتیک

نظریه سیستم‌ها فرض می کند که رفتار یک سیستم تنها با در نظر گرفتن ویژگی‌های فردی عناصر درون سیستم و رابطه بین این عناصر قابل درک است. خانواده‌ها «نظام‌هایی» از افراد هستند که به نوبه خود با سیستم‌های اجتماعی گسترده‌تری ارتباط دارند. هر «مشکل» خاصی به خودی خود به عنوان یک مشکل تلقی نمی شود، بلکه بخشی از یک فرآیند بزرگتر است که افراد، رفتارها و معانی دیگر را درگیر می کند. در این رویکرد، به نحوه ارتباط اعضای مختلف یک خانواده با یکدیگر شامل: اینکه چه چیزی را چگونه بیان می‌کنند و چه چیزی را بیان نمی‌کند توجه می‌شود و ارتباطات ابزار اصلی است که از طریق آن اعضای مختلف یک سیستم با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و بنابراین یک حوزه کلیدی برای مداخله است.

مشاوره استراتژیک

درمان های استراتژیک مداخلات درمانی فعال و مستقیمی را با هدف کاهش یا حذف مشکلات خانوادگی یا علائم رفتاری ارائه می‌دهند. استراتژیست‌ها کمتر بر معنای علامت یا منشأ آن تمرکز داشته و معمولاً یک سری دستورات یا وظایف را به خانواده صادر می‌کنند که هدفشان تغییر توالی‌های رفتاری تکراری و ناکارآمد و تعیین الگوهای تبادلی بین فردی اعضای خانواده می باشد.

مزایای استفاده از مشاوره خانواده چیست؟

مواقعی وجود دارد که مشکلات منشا فردی ندارند و از روابط پر آشوب و پر از تنش خانواده ناشی می شوند. این نوع تعارضات به بهترین وجه با مشاوره خانواده، روشی برای بهبود ارتباطات و تعاملات میان اعضای خانواده برطرف می شود. مشاوره خانواده به دنبال این است که همه اعضای خانواده در درمان مشارکت کرده تا منبع ناراحتی شناسایی شده و آن را به بهترین نحو مورد بررسی و درمان قرار دهد. این می تواند شامل والدین، خواهر و برادر، و عموزاده های مادری یا پدری، عموها، خاله ها و حتی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها باشد.

برخی از مزایای مشاوره خانواده عبارتند از: شناسایی منابع تعارض و اضطراب در بین اعضای خانواده، برقراری مجدد ارتباط بین اعضا، امکان بیان بهتر احساسات دشوار، درک اعضا از دیدگاه های یکدیگر از طریق تجربیات خود، احترام به نقطه نظرات سایر اعضا، کمک به غلبه بر استرس های شرایط دشوار به ای فرار کردن از آن‌ها و القای حس همدلی نسبت به یکدیگر.

ویژگی‌های بهترین مشاور خانواده چیست و چه تخصص‌هایی دارد؟

مشاوران خانواده متخصصان سلامت روان هستند که به طور خاص با تعارضات و مسائل رفتاری مربوط به اعضای یک خانواده سروکار دارند. آنها با اعضای خانواده به صورت فردی یا گروهی کار می کنند و باید مهارت‌های کلیدی مختلفی داشته باشند تا در نقش خود مؤثر باشند.

 1. ارتباط: آنها باید بتوانند بدون قضاوت کردن به نظرات مختلفی که اعضای خانواده در مورد مسائل دارند گوش دهند و در صورت لزوم در فرآیند جمع آوری اطلاعات بیشتر سؤالات مناسب بپرسند. همچنین باید فرآیند ارتباط بین اعضای خانواده را تسهیل کنند.
2. درک و همدلی: مشاور خانواده باید دیدگاه های مختلف را درک کند و همدلی داشته باشد تا از نظر ذهنی خود را در جایگاه هر فرد قرار دهد.

3. حل تعارض: مشاوران خانواده باید به طرفین کمک کنند تا به یک راه حل مؤثر دست یابند که برای همه افراد درگیر رضایت بخش باشد و به طرفین کمک کنند تا مجموعه ای از گزینه های ممکن را شناسایی کرده و مزایا و معایب هر کدام را بسنجند.

4. آموزش و رهبری: خانواده‌هایی که به دنبال مشاوره هستند، اغلب در مورد اینکه برای حل مسائل چه اقدامی کنند، سردرگم هستند.

بنابراین مشاوران برای متقاعد کردن اعضای خانواده به پیروی از اقدامات توصیه شده به مهارت‌های رهبری قوی نیاز دارند. در برخی موارد، مشاوران باید به اعضای خانواده آموزش دهند که چگونه الگوهای رفتاری منفی را نیز تغییر دهند.‌

دکتر مژگان لطفی (عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران)